Yüksek Adetli Parça İşlemede Kullanabileceğiniz CNC Tezgahları
Günümüz ekonomik şartlarında gittikçe zorlaşan rekabet ortamı, yapılacak her türlü yatırımın ciddi şekilde analiz edilerek karar alınmasına üreticilerimizi zorlamaktadır. Üretilecek parçaların en verimli şekilde imalatı, karlılık noktasında en önemli kriter olmakta ve üretimi yapılacak parçalar için yatırım yapılacak tezgahlar bu noktada anahtar rol oynamaktadır.
CNC İleri Teknoloji olarak bu yazımızda imalat sektöründe makine seçiminin verimliliğe etkisi üzerine sizlerle görüşlerimizi paylaşacağız. Özellikle otomotiv ve yüksek adetli parça imalatı konularında tezgah seçiminin uzun vadede verimliliğe etkisi, tezgah yatırımlarının yönlendirilmesi konusunda CNC İleri Teknoloji olarak tecrübelerimizi sizlere aktarmaya çalışacağız.
Otomotiv ya da yüksek adetli parça işleme ile ilgili projeler genellikle uzun soluklu projeler olmakta, yapılan makine yatırımları uzun yıllar boyunca aynı parça için işleme yapmaktadır. Bu noktada tezgah seçiminin parça odaklı olması önemli bir kriterdir. Ülkemizde uzun yıllar boyunca üreticiler proje bazında ihtiyaç duydukları tezgahlardan daha büyük işleme kapasitesine sahip olan modellerini gelecekteki potansiyel projeler için tercih etmektedir. Bu yaklaşım, uzun vadede firmalara avantaj sağlayacak gibi gözükse de mevcut proje düşünüldüğünde verimliliği negatif yönde, çok ciddi şekilde etkileyebilmektedir. Tezgah seçimi ile verimlilik arasındaki bağlantıyı gösteren temel etkenlerden bazıları aşağıdaki gibi açıklanabilir;
Büyük Tezgah Seçiminin İşleme Sürelerine Etkisi
Örnek olarak 400 mm tablaya sahip bir yatay işleme merkezinde işlenebilecek bir parçanın 500 mm tablaya sahip bir yatay işleme merkezinde işlenmesi; tezgahın her defasında referans noktası ya da otomatik takım değiştirme noktasına gidiş gelişlerinde daha fazla mesafe hareket etmesine neden olacaktır. Tek bir parça için düşünüldüğünde saniyeler ile ifade edilebilecek yoldan kaynaklı bu süre kaybı, milyon adet parçalar düşünüldüğünde ortaya çok ciddi süreler çıkarabilmektedir.
Büyük Tezgah Seçiminin Hassasiyetlere Olan Etkisi
Tüm CNC Tezgahlar, yapıları itibari ile büyük modellere geçtikçe hassasiyetleri azalmaktadır. Daha büyük döküm ve bunun işlenmesindeki zorluk, kızak ve vidalı mil yapısının uzadıkça hassasiyetlerinin azalması, daha büyük gövdelerde montaj hassasiyetlerinin düşmesi, tezgah hassasiyetlerinin azalmasındaki başlıca etkendir. Bu nedenle 400 mm tablalı bir yatay işleme merkezinde işlenme şansı olan bir parçanın 500 mm ya da 630 mm yatay işleme merkezinde işlenmesi otomatik olarak tekrarlanabilirlik hassasiyetlerini azaltacaktır.
Büyük Tezgah Seçiminin Otomatik Takım Değiştirme, Otomatik Palet Değiştirme Sürelerine Etkisi Otomotiv ve yüksek adetli parça imalatında önemli bir tezgah olan yatay işleme merkezleri, gövde ve iş mili yapıları nedeniyle boyutları büyüdükçe takım değiştirme süreleri ve otomatik palet değiştirme süreleri de artmaktadır. Ortalama bir parçada 20 takım olduğu ve küçük tezgahtan büyük tezgaha geçtiğimizde her bir takım için 0,2 sn fark oluşacağını düşündüğümüzde 1 parça için 4 saniyelik bir fark oluşmaktadır. Bu fark, milyon adetli parça üretimleri düşünüldüğünde saatler ile ifade edilebilecek süre kayıplarına neden olmaktadır.
Büyük Tezgah Seçiminin İşletme Maliyetlerine Etkisi
Günümüz şartlarında fabrikaların karşılaştığı en önemli sorunlardan biri de; işletme içerisinde makine koyulacak alanların artık dolmaya başlaması, kira, elektrik, iklimlendirme, aydınlatma gibi maliyetlerin ciddi anlamda artmasıdır. İhtiyaç olmadığı halde yapılacak büyük ebatlı makine yatırımı işletme içerisinde daha çok yer kaplayacaktır. Daha büyük alanlar otomatik olarak daha fazla iklimlemdirmeye ve havalandırmaya ihtiyaç duyacak, daha fazla elektrik harcanmasına neden olacaktır. Yüksek adetli parça imalatında parça başına kuruşlarla ifade edilen karlar düşünüldüğünde yapılacak olan her gereksiz harcama, firmanın proje ile ilgili karlılığına negatif yönde etki etmektedir.
Tüm bu değerler göz önüne alındığında daha küçük ebatlı bir tezgahta işleme şansı varken yapılacak yatırımın büyük ebatlı bir tezgaha kaydırılması verimliliği düşürmekte, uzun vadeli projelerde maliyetlerin yükselmesine neden olmaktadır. Saygın bir otomotiv firmasını örnek verecek olursak, eğer yapılan herhangi bir motor parçası tasarımı 400 mm tabla ölçülerini aşıyorsa, çizimleri tasarım bürosuna geri göndererek bunun 400 mm tabla içerisine sığacak şekilde revize edilmesini talep etmektedir. Bu yöntemdeki amaç; ihtiyaç duyulmadığı halde büyük tablalı tezgahta oluşacak verim kayıplarının önüne geçmektir. Sonuç olarak; tezgah seçimi parça işleme odaklı yatırımların verimlilik açısından en önemli aşamasıdır.
